Αρχεία Κερκυραϊκών Συναδελφικών Ναών

Σπ. Καρύδης, «Τα χαρτιά της εκκλησίας». Αρχεία Κερκυραϊκών Συναδελφικών Ναών. Α΄ Υ. Θεοτόκος Σπηλαιώτισσα & Άγιος Βλάσιος – Β΄ Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος & Αγία Παρασκευή, Αθήνα, Ενάλιος, 2016, σ. 206, 14Χ21 εκ., ISBN 978-960-536-545-5.

Το βιβλίο έχει ως θέμα του μια ιδιαίτερη κατηγορία αρχείων, εκείνα που παρήχθησαν από τις θρησκευτικές αδελφότητες οι οποίες δραστηριοποιήθηκαν στον ιόνιο χώρο, από τον 15ο αιώνα έως την Ένωση των νησιών με την Ελλάδα, και διαλύθηκαν στη συνέχεια σταδιακά έως τα μέσα του 20ου αιώνα. Οι ορθόδοξες αδελφότητες στον χώρο του Ιονίου ήταν στην ουσία το αποτέλεσμα της συσσωμάτωσης των κατόχων κτητορικών δικαιωμάτων σε ναούς ή μονές και απέβλεπαν σχεδόν αποκλειστικά στη φροντίδα των συναδελφικών τους ναών.

Τα δύο κερκυραϊκά αρχεία που καταγράφονται στο βιβλίο, της Υπεραγίας Θεοτόκου Σπηλαιώτισσας (σημερινού μητροπολιτικού ναού της Κέρκυρας), και του Αγίου Ιωάννη Πρόδρομου και Αγίας Παρασκευής, στο κέντρο της παλαιάς πόλης, γνωστού παλαιότερα με την επωνυμία «στις στέρνες», είναι ξεχωριστού ενδιαφέροντος για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Περιλαμβάνουν κατάστιχα με πρακτικά των συνάξεων των αδελφοτήτων τους, διαχειριστικά βιβλία, ληξιαρχικά βιβλία βαπτίσεων, γάμων και θανάτων, καθώς και φακέλους με έγγραφα που αφορούν τη λειτουργία τους μετά την Ένωση.

Το αρχείο του ναού και της αδελφότητας της Σπηλαιώτισσας, σώζεται σε μεγάλο βαθμό, παρότι κατακερματισμένο (στον ναό, στα Αρχεία Νομού Κέρκυρας και σε ιδιωτική συλλογή) και περιλαμβάνει υλικό που εκτείνεται από το 1528 έως το 1861 Αντίθετα το αρχείο του Αγίου Ιωάννη έχει χαθεί στο μεγαλύτερο μέρος του, το σωζόμενο όμως παραμένει σημαντικό λόγω του πολυσυλλεκτικού του χαρακτήρα, αφού σε αυτό διαπιστώθηκε η ύπαρξη αρχειακού υλικού (εγγράφων και καταστίχων) δέκα ναών της πόλης της Κέρκυρας και της εξοχής.
Το βιβλίο, με την αναλυτική περιγραφή των δύο αρχείων αποσκοπεί, πέραν του προφανούς, της γνωστοποίησης δηλαδή στην επιστημονική κοινότητα σωζόμενου στους δύο ναού αρχειακού υλικού, στην ανάδειξη του αρχειακού πλούτου που κρύβεται σήμερα στους ναούς, στην επισήμανση της σπουδαιότητας των εκκλησιαστικών αρχείων για την ιστορική έρευνα και στην κινητοποίηση Εκκλησίας και Πολιτείας προς την κατεύθυνση του εντοπισμού, της καταγραφής των υπαρχόντων αρχείων και της διάσωσής τους.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Α΄. ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΝΑΟΥ Υ. Θ. ΣΠΗΛΑΙΩΤΙΣΣΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ
1. Εισαγωγικά
1.1. Μαρτυρίες για το αρχείο μέσα από το σωζόμενο αρχείο
1.2. Το περιεχόμενο του αρχείου στα μέσα του 19ου αιώνα
1.3. Το σωζόμενο αρχείο
2. Περιγραφικός κατάλογος
Α) Αρχείο του ναού
Β) ΓΑΚ-Αρχεία Νομού Κέρκυρας
Γ) Ιδιωτική συλλογή
Β ΄. ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ & ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
1. Εισαγωγικά
2. Περιγραφικός κατάλογος
Α) Διοίκηση
Β) Διαχείριση
Γ) Περιουσία
Δ) Ληξιαρχικὰ
Ε) Άλλα αρχεία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Επιλογή εγγράφων
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΕΙΚΟΝΕΣ