Το αρχείο των βενετών προβλεπτών της Πρέβεζας

Χριστίνα Παπακώστα, Το αρχείο των βενετών προβλεπτών της Πρέβεζας. Διοίκηση και οργάνωση της πόλης τον 18ο αιώνα, Πρέβεζα 2014, σ. 521, 17X24 εκ., ISBN 978-960-89533-1-4.

Η Πρέβεζα πέρασε οριστικά στα χέρια των Βενετών με τη συνθήκη του Πασσάροβιτς, τον Ιούλιο του 1718. Με την ενσωμάτωσή της στο κράτος της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας έφθασαν στην Πρέβεζα βενετοί αξιωματούχοι με τον τίτλο του προβλεπτή (provveditore), στους οποίους ανατέθηκε η διοίκηση και η φύλαξη της περιφέρειας της Πρέβεζας. Οι αξιωματούχοι αυτοί καλούνταν να ασκήσουν καθήκοντα διοικητικά, διαχειριστικά αλλά και δικαστικά. Απόρροια της άσκησης των καθηκόντων τους ήταν η παραγωγή αλλά και η διαχείριση εγγράφων. Από το υλικό αυτό ένα σημαντικό κομμάτι του σώζεται σήμερα στα Αρχεία Νομού Λευκάδας. Πρόκειται για ένα τμήμα του Αρχείου της Γραμματείας του προβλεπτή της Πρέβεζας, αποτελούμενο από κατάστιχα και λυτά έγγραφα, 5.700 συνολικά φύλλων, το οποίο εντοπίστηκε το 2010, ταξινομήθηκε από τη σ. και αποτέλεσε την υποσειρά «Προβλεπτή Πρεβέζης», η οποία εκτείνεται σε 92 φακέλους.

Το βιβλίο, στο οποίο παρουσιάζεται και αξιοποιείται ως ιστορική πηγή για πρώτη φορά το υλικό αυτό, αρθρώνεται σε έξι ενότητες με τους ακόλουθους τίτλους: «Πρέβεζα: ο χρόνος, ο τόπος, οι άνθρωποι», «Το αρχείο των βενετών προβλεπτών της Πρέβεζας», «Οι Προβλεπτές της Πρέβεζας», «Η υπαλληλία», «Η αστική κοινότητα της Πρέβεζας», «Οι συσσωματώσεις στην Πρέβεζα».

Έπειτα από την εκτενή παρουσίαση του τόπου και των ανθρώπων του κατά τον 18ο αιώνα, η σ. επικεντρώνεται στο σωζόμενο για την Πρέβεζα αρχειακό υλικό στα αρχεία και τις βιβλιοθήκες του ελληνικού χώρου και της Βενετίας, παρουσιάζει τους φορείς παραγωγής των εγγράφων, και εξετάζει τον λόγο για τον οποίο το αρχειακό υλικό που εντοπίστηκε στα Αρχεία Νομού Λευκάδας κατέληξε εκεί. Στη συνέχεια δίνει τον αναλυτικό κατάλογο της αρχειακής σειράς «Προβλεπτής Πρεβέζης» (σ. 38-122).

Στις ενότητες που ακολουθούν εξετάζεται το αξίωμα του προβλεπτή Πρεβέζης (ορισμός, καθήκοντα, δικαιοδοσία, μισθός) και της ευάριθμης υπαλληλίας που υποστήριζε το έργο του, και δίνεται ο κατάλογος των προσώπων που άσκησαν το αξίωμα του προβλεπτή, των βενετικών οικογενειών που στελέχωσαν τον διοικητικό μηχανισμό στον χώρο του Ιονίου κατά τον 18ο αιώνα, καθώς και των υπαλλήλων που υποστήριξαν τον βενετικό διοικητικό μηχανισμό της Πρέβεζας (σ. 123-176). Στις δύο τελευταίες ενότητες, εξετάζεται η συγκρότηση και η λειτουργία της αστικής κοινότητας της Πρέβεζας (σ. 177-195) καθώς και των επαγγελματικών και θρησκευτικών συσσωματώσεων του τόπου (σ. 196-205), με βάση το παλαιότερο αλλά και το νέο αρχειακό υλικό.

Το βιβλίο ολοκληρώνεται με τις  «Πηγές», όπου δημοσιεύονται 9 έγγραφα προερχόμενα από την αρχειακή σειρά Προβλεπτής Πρεβέζης (σ. 209-317), τις «Εικόνες» με πανομοιότυπα εγγράφων, εξώφυλλων καταστίχων και νοταρικών σφραγίδων (σ. 319-427), τις Συντομογραφίες, την εκτενή Βιβλιογραφία και το Ευρετήριο προσώπων και τόπων.

Το βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή, διαθέσιμο στη διεύθυνση: http://www.preveza.gr/images/to-arxeio-ton-provlepton-tis-prevezas.pdf